Als iedereen de vrijheid zou krijgen om zijn eigen huis te ontwerpen, levert dat hoogstwaarschijnlijk een rijk gevarieerd straatbeeld op. En zeer tevreden bewoners. Helaas is die woondroom in veel gevallen niet haalbaar: aan zelfbouw hangt vaak een stevig prijskaartje en past niet altijd binnen het stedenbouwkundig plan. Carte Blanche is de perfecte middenweg tussen zelfbouw en seriële woningontwikkeling. Dus: het gevoel van zelfbouw – maar dan wel op een grotere schaal. En ondertussen houdt de gemeente de regie over de stedenbouwkundig plan. Een win-winsituatie.
Stadse wijk met dorps karakter
Ronald Mauer, sinds 2010 lid van het dagelijks bestuur van het Amsterdamse stadsdeel Nieuw-West, is verantwoordelijk voor onder meer Stedelijke Vernieuwing en Wonen. In die hoedanigheid heeft hij de regie over zo’n 100 nieuwbouwprojecten per jaar. Carte Blanche Amsterdam, onderdeel van de wijk Noorderhof, is er één van. “Noorderhof-Noord is een bijzondere wijk in Amsterdam. Het ligt prachtig ten opzichte het Sloterpark en de Sloterplas, nabij de Ring A10. Noorderhof is echt een op zichzelf staand buurtje met een dorps karakter. Geen huis is er hetzelfde, het is er gezellig en er is veel samenhang. Bij het intekenen van een nieuw woongebied naast Noorderhof-Noord lag de uitdaging in het aansluiten van de nieuwe wijk op de bestaande buurt. Er was namelijk bij de huidige bewoners enige bezorgdheid dat de nieuwbouw ten koste zou gaan vanhet dorpse karakter van de bestaande buurt, het groen en het uitzicht.”
Variëteit in bouwstijlen
Het stadsdeel koos voor Carte Blanche, een uniek nieuwbouwconcept waarbij bewoners middels een woningconfigurator zélf hun huis kunnen samenstellen binnen vooraf vastgestelde architectonische kaders. Het concept bleek, legt Mauer uit, een schot in de roos: “Doordat de bewoners zelf hun eigen woning konden samenstellen, ontstond er op natuurlijke wijze variëteit in bouwstijlen. Dit paste perfect bij het dorpse karakter van Noorderhof-Noord.”
Veel keuzevrijheid
Een Carte Blanche-project is anders dan een ‘standaard’-nieuwbouwproject, vindt Ronald Mauer. “Kijk, bij een klassieke nieuwbouwwijk kunnen geïnteresseerden wel kiezen uit een aantal woningtypes en opties, maar de keuzevrijheid blijft toch wel een beetje beperkt. Bij dit project was het anders. Er viel echt iets te kiezen. Mensen gingen zelf aan de slag en creëerden hun eigen persoonlijke woning. Het voelde bijna als zelfbouw.”
Sociale cohesie
Mauer legt uit dat het concept niet alleen tevreden huizenkopers oplevert, maar ook iets toevoegt aan een buurt. “Bewoners zijn trots op hun woning. Het is immers hun éigen woning. Maar er gebeurde nog meer. Door het gezamenlijk ontwikkelen raakten mensen niet alleen betrokken bij hun eigen woning, maar ook bij de hele buurt. Ik voelde dat bijvoorbeeld toen ik eind 2015 rondliep op een bouwfeest ter ere van de eerste paal die de grond in ging. De buurt moest nog gebouwd worden, maar de sociale cohesie was er al. Dat is een mooi bijeffect.”
Contact met alle betrokkenen
Gedurende het proces bleef het dagelijks bestuur betrokken. Er was contact met enkele nieuwe bewoners, de ontwikkelaar, de uitvoerder en met de bestaande bewoners. “In onze stad zijn we zuinig op ons groen. Er was bij de bewoners van Noorderhof-Noord dan ook terechte zorg over het groen dat plaats moest maken voor de nieuwbouw. Ook de vraag of een nieuwbouwwijk zou passen bij de bestaande buurt werd vaak gesteld. We konden daarover in gesprek met de projectontwikkelaar. Er werd geschoven en gepuzzeld. En met succes: op detailniveau zijn er keuzes gemaakt waardoor die zorgen weggenomen konden worden. Dat is prettig.”
Toegankelijke zelfbouwervaring
De wijk is inmiddels grotendeels afgebouwd. Veel huizen zijn bewoond. Ronald Mauer kijkt tevreden terug op het Carte Blanche project in Amsterdam. Zou het concept ook in andere gemeenten ingezet kunnen worden? “Carte Blanche is een bijzondere manier van projectontwikkeling die ook goed zou passen in andere gemeentes – mits het past bij de situatie. Maar als het werkt, dan zou ik het zeker aanbevelen. Carte Blanche is een manier om een zelfbouwervaring toegankelijk te maken voor een grote doelgroep.”
